آیا می‌توانیم آینده را بخوریم؟ بازطراحی غذا
مقدمه
در روز سوم نمایشگاه WorldFood 2025 در استانبول، پنلی با عنوان «آیا می‌توانیم آینده را بخوریم؟ بازطراحی غذا» برگزار شد. در این نشست که با حضور پژوهشگر، متخصصان صنایع غذایی، جان کایاجیلار همراه بود، موضوع آینده غذا از منظر صنعتی، فناورانه و تغذیه‌ای بررسی شد. ایشان تلاش کردند نشان دهند که چگونه تغییرات اقلیمی، کمبود منابع و نیاز روزافزون به پروتئین، ما را به سمت نوآوری‌های زیست‌فناورانه و بازاندیشی در مفهوم غذا سوق می‌دهد.
فضای آغاز جلسه و معرفی موضوع
نشست با اشاره به این واقعیت آغاز شد که جهان در آستانه انقلاب صنعتی پنجم قرار دارد؛ انقلابی که برخلاف موج‌های پیشین، بر محور انسان و زیست‌فناوری تعریف می‌شود. دبیر پنل یادآور شد که «کد آینده از داده تا سفره کشیده شده است» و تأکید کرد که کیفیت غذا و ترکیبات آن، بیش از کمیت تولید، در آینده تعیین‌کننده خواهد بود.
چالش‌های مطرح‌شده
یکی از مهم‌ترین دغدغه‌هایی که در جلسه بیان شد، کاهش چشمگیر کیفیت و ارزش غذایی محصولات کشاورزی تحت تأثیر تغییرات اقلیمی بود. نمونه‌هایی مانند کاهش ۵۰ درصدی تولید پسته و زوال ۸۰ درصد باغ‌های زیتون تا سال ۲۰۵۰ تصویر نگران‌کننده‌ای از آینده کشاورزی ترسیم کرد. همچنین مسئله کمبود پروتئین به‌عنوان بحرانی جهانی برجسته شد؛ بحرانی که با رشد جمعیت به ۱۰ میلیارد نفر تشدید خواهد شد. علاوه بر این، وضعیت بهداشت عمومی نیز به دغدغه‌ای جدی بدل شد؛ زیرا بیش از ۲۲ میلیون نفر در ترکیه با بیماری‌های مرتبط با تغذیه مانند چاقی، فشار خون و دیابت دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
راه‌حل‌ها و دیدگاه‌های پیشنهادی
در پاسخ به این چالش‌ها، سخنرانان بر ضرورت توسعه مسیرهای نوین برای تأمین پروتئین تأکید کردند. کشورهای اروپایی و آسیایی مانند دانمارک، هلند، آلمان و سنگاپور پس از ۲۰۲۰ نقشه راه پروتئین‌های گیاهی خود را تدوین کرده‌اند، در حالی که ترکیه هنوز در آغاز راه است. پیشنهاد شد که علاوه بر افزایش ظرفیت تولید گیاهی، باید به فناوری‌هایی مانند بیوراکتورها، تخمیر پیشرفته و زیست‌فناوری سلولی روی آورد. این فناوری‌ها قادرند پروتئین‌ها و افزودنی‌های مغذی را با کارایی بالا و ردپای زیست‌محیطی پایین تولید کنند.
تفاوت دیدگاه‌ها و بحث‌های تعاملی
در بخش گفت‌وگوها، تضاد میان نگاه سنتی به غذا و پذیرش فناوری‌های نو به چشم آمد. برخی حاضران بر اهمیت «مزه دست مادر» و غذاهای بومی تأکید داشتند، در حالی که دیگران یادآور شدند بدون فناوری بسته‌بندی، نگهداری و پردازش، امکان تغذیه میلیاردها نفر وجود نخواهد داشت. همین تفاوت نگرش نشان داد که آینده غذا نه صرفا یک مسئله فناورانه، بلکه موضوعی اجتماعی و فرهنگی نیز هست.
نکات کلیدی یا آموزه‌های مهم
چند نکته برجسته از این نشست باقی ماند: نخست اینکه بحران غذا در آینده بیش از آنکه به کمیت مربوط باشد، به کیفیت و ارزش تغذیه‌ای مرتبط خواهد بود. دوم، امنیت غذایی جهانی بدون توجه به نوآوری‌های زیست‌فناورانه و طراحی هوشمندانه زنجیره تولید محقق نخواهد شد. و سوم، پذیرش اجتماعی فناوری‌های نوین نیازمند آموزش، شفافیت و روایت درست است تا اعتماد مصرف‌کنندگان جلب شود.
جمع‌بندی
پنل «بازطراحی غذا» در WorldFood 2025 بار دیگر نشان داد که آینده تغذیه بشر با بحران‌های جدی گره خورده است، اما در کنار این چالش‌ها، فرصت‌های بزرگی نیز وجود دارد. مسیر پیش‌رو نیازمند هم‌افزایی میان کشاورزی سنتی، نوآوری‌های زیست‌فناورانه و تغییر نگرش اجتماعی است. پیام پایانی پنل روشن بود: آینده غذا در ترکیب فناوری، پایداری و انسان‌محوری معنا پیدا می‌کند و تصمیم‌های امروز، کیفیت زندگی فردای ما را رقم خواهد زد.